دامیننس بیت کوین چیست؟
دامیننس بیت کوین چیست؟ برای پاسخ به این سوال همان‌طور که می‌دانید بیتکوین مهم‌ترین رمزارز بازار است؛ به چه دلیل؟ 1- هم ارزش هر کوین آن بسیار بیشتر از هر کوین رمزارزهای دیگر است و 2- هم سرمایۀ بازار آن با سرمایۀ بازار رمزارزهای دیگر فاصله زیادی دارد. در نتیجه بیت کوین پراعتبارترین رمزارز است و با حجم بسیار بیشتری نیز در بازار خریدوفروش می‌شود.
خیلی‌ها فکر می‌کنند بیتکوین به زودی جای طلا را خواهد گرفت و در نتیجه ترجیح می‌دهند که در بیت کوین سرمایه‌گذاری کنند. از طرفی، بیت کوین قابل‌اعتمادترین رمزارز است، زیرا هم سابقۀ طولانی‌تری دارد و هم با وجود نوسان‌های زیادی که طی سال‌های گذشته متحمل شده، ارزش خودش را در نهایت حفظ کرده است.
در نتیجه می‌توان گفت که تریدرها روی بیتکوین بسیار حساب باز می‌کنند. در واقع بیتکوین تبدیل به ملاک و معیاری شده که با آن حال و هوای بازار رمزارزها را می‌سنجند و برای فعالیت در آن تصمیم‌گیری می‌کنند.
یکی از معیارهایی که برای ارزیابی وضعیت بازار با استفاده از بیتکوین ابداع شده، شاخص دامیننس بیت کوین یا بیت کوین دامیننس (Bitcoin Dominance) است.
بر خلاف آنچه به نظر می‌رسد، این شاخص چندان پیچیده نیست و یکی از ابزارهای نسبتاً ساده‌ای است که تریدرها از آن برای سنجش بازار استفاده می‌کنند.
اگر قصد دارید با دامیننس بیت کوین آشنا شوید، حتما این مقاله را بخوانید؛ چون تلاش کرده‌ایم به صورت جامع و کامل به این مفهوم بپردازیم و پرسش‌های احتمالی شما را پاسخ دهیم.
یا می توانید به‌صورت مختصر و مفید در ویدیوی زیر تماشا کنید:
دامیننس بیت کوین چیست؟
دامیننس بیت کوین یا بیت کوین دامیننس، همان‌طور که از نامش پیداست، به برتری و تسلط بیت کوین در بازار رمزارزها اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که بیت کوین به تنهایی بخش عمدۀ سرمایۀ این بازار را به خود اختصاص داده است.
دامیننس بیتکوین یعنی نرخ تفاوت سرمایۀ بازار بیتکوین و مجموع سرمایۀ بازار رمزارزهای دیگر که آلت‌کوین نامیده می‌شوند.
این شاخص معیاری است برای ارزیابی آنکه چه مقدار از سرمایۀ کل بازار کریپتو از بیتکوین تشکیل شده است، و بنابراین به شما کمک می‌کند که روند بیتکوین و آلت‌کوین‌ها را در بازار رمز ارز بفهمید.
فرمول محاسبۀ دامیننس بیت کوین بدین صورت است: سرمایۀ بازار بیت کوین/ (سرمایه بازار بیت کوین+سرمایه بازار آلت‌کوین‌ها)
دو نکتۀ مهمی که از این فرمول می‌توان فهمید، عبارتند از:
- وقتی دامیننس بیتکوین افزایش می‌یابد، آلت‌کوین‌ها به طور کلی در برابر بیتکوین ارزش خود را از دست می‌دهند.
- وقتی دامیننس بیتکوین کاهش می‌یابد، به این معنی است که آلت‌کوین‌ها به طور کلی در برابر بیتکوین ارزش می‌یابند.
این یعنی وقتی دامیننس بیتکوین صعودی است، در اکثر موارد شما می‌خواهید بیتکوین داشته باشید و زمانی که این شاخص نزولی است، ترجیح می‌دهید آلت کوین داشته باشید.
کاربرد دامیننس بیت کوین چیست؟
دامیننس بیت کوین ابتدا برای این هدف به وجود آمد که اهمیت بیت کوین را در اقتصاد کریپتو نشان دهد؛ یعنی هرچه شاخص دامیننس بیت کوین بیشتر باشد، بیت کوین اهمیت و تسلط بیشتری بر بازار دارد.
اما این شاخص امروز ابزاری است که تریدرها می‌توانند از آن استفاده کنند تا دربارۀ وضعیت بازار آگاهی خود را افزایش دهند و به ویژه احساسات تریدرها را در بازار بسنجند. می‌پرسید چگونه؟
- دامیننس بیتکوین در واقع از منظر عرضه و تقاضا، به تریدرها نشان می‌دهد که تقاضا برای بیتکوین، در مقایسه با آلت‌کوین، چقدر است. تریدرها می‌توانند با استفاده از آن به ارزش بیت کوین در نسبت با بازار ارزهای دیجیتال پی ببرند.
- تریدرها همچنین می‌تونند از این شاخص استفاده کنند تا میزان ریسک پذیری بازار را بسنجند. در برخی مواقع بیتکوین همچون یک دارایی امن عمل می‌کند، همچون طلا محل ذخیرۀ ارزش است و سرمایه‌گذاران زیادی را به خود جذب می‌کند. هرچه این شاخص بیشتر باشد، یعنی سرمایه‌گذاران بیتکوین را محل امن‌تری برای ذخیره سرمایۀ خود می‌دانند.
به بیان دیگر وقتی ارزش آلت‌کوین‌ها کاهش یابد و ارزش بیتکوین بیشتر شود، می‌توان چنین تفسیر کرد که سرمایه‌گذاران به منظور حفظ امنیت سرمایۀ خود در حال خرید بیتکوین هستند.
بالعکس وقتی آلت‌کوین‌ها ارزش یابند، یعنی وقتی وارد آلت‌سیزن (Alt season) شویم، سهم آلت‌کوین‌ها در بازار رمزارز در مقایسه با بیتکوین افزایش می‌یابد و این دامیننس بیتکوین را کاهش می‌دهد.
البته باید توجه داشت که دامیننس بیتکوین همواره به صورت مستقیم تحت‌تأثیر بازار گاوی (صعودی) یا خرسی (نزولی) رمزارزها نیست، چون یک شاخص نسبی است و نه مطلق. یعنی اگر قیمت بیتکوین کاهش یابد و ارزش بقیۀ بازار رمزارز نیز به همان نسبت کاهش یابد، دامیننس بیتکوین تغییر نمی‌کند.
بنابراین با وجود این‌که، دامیننس بیتکوین یک رقم آماری مفید و جالب است، باید به خاطر داشت که لزوماً ارزش واقعی بیتکوین را نشان نمی‌دهد. بنابراین استفاده از این شاخص به عنوان ابزار محدودیت‌هایی نیز دارد.
تریدرها می‌توانند از آن استفاده کنند، به شرطی که به این محدودیت‌ها آگاه باشند و آن را در نظر بگیرند. میان کلیۀ ابزارهایی که یک تریدر در اختیار دارد، دامیننس بیت کوین تنها یکی از ابزارهاست.
دامیننس بیتکوین را از کجا می‌توان دنبال کرد؟
نمودار دامیننس بیتکوین را سایت‌های مثلِ کوین‌مارکت‌کپ (CoinMarketCap) و تریدینگ ویو (Trading View) ارائه می‌دهند. در این سایت‌های با استفاده از نمودار لحظه‌ای دامیننس بیتکوین می‌توانید سرمایۀ بازار بیتکوین را به صورت پیوسته با سرمایۀ کل بازار رمزارزها مقایسه کنید.
برای دسترسی به چارت دامیننس بیتکوین، در تریدینگ ویو روی این لینک و در کوین مارکت کپ روی این لینک کلیک کنید.
دامیننس بیتکوین از گذشته تا امروز چه تغییری کرده است؟
سال‌های گذشته، بیت کوین یکی از معدود رمزارزهای موجود در بازار بود، و فاصلۀ آن با رمزارزهای دیگر بسیار بیشتر بود. چنان‌که سایت بایننس آکادمی تخمین می‌زند که برای سال‌ها نرخ دامیننس بیت کوین 100 بود.
با ظهور کریپتوکارنسی‌های جدید این نرخ کاهش یافت. برخی از تحلیل‌گران این کاهش نرخ را به ظهور اتریوم نسبت می‌دهند.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید این روزها دامیننس بیتکوین چند است. به هنگام نوشتن این مقاله (29 مرداد 1400)، در نمودار لحظه‌ای تریدینگ ویو، دامیننس بیتکوین حدود 44.44 است.
تکیه بر تحلیلِ دامیننس بیت کوین چه مشکلاتی دارد؟
در مقالات و تحلیل‌های موجود سه نقد اصلی بر دامیننس بیتکوین وارد شده است:
- کم‌کردن دامیننس بیتکوین به سادگی
یکی از نقدهای مهم به دامیننس بیتکوین این است که مشارکت‌کنندگان بازار به سادگی می‌توانند با ایجاد کوین‌های خودشان یا دریافت ایردراپ (airdrop) سهم سرمایۀ آلت‌کوین‌ها را افزایش و در نتیجه دامیننس بیتکوین را کاهش دهند (دریافت ایردراپ به معنای آن است که اعضای جامعۀ رمزارز و بلاکچین واحدهای رایگان ارز دیجیتال دریافت کنند).
- معتبر نبودن همیشگی دامیننس بیت کوین
برخی تحلیل‌گران استفاده از شاخص سرمایۀ بازار (Market Cap) در دامیننس بیت کوین را نقد می‌کنند. سرمایۀ بازارِ یک رمز ارز بدین صورت محاسبه می‌شود: ضرب کردن تعداد واحدهای آن رمز ارز (تعداد کوین‌ها) در قیمت آن.
برای آنکه مفهوم آن را بیشتر درک کنید، بازار سهام را مثال می‌زنیم، در بازار سهام سرمایۀ بازار یک سهام با ضرب کردن تعداد اوراق سهام در قیمت آن به دست می‌آید؛ مثلاً اگر یک شرکت 1 میلیون سهم داشته باشد که هر واحد آن 50 دلار فروخته می‌شود، سرمایۀ بازار این شرکت 50 میلیون دلار است. در نتیجه با استفاده از این معیار، سرمایه‌گذاران به راحتی میزان سرمایۀ بازار شرکت را درمی‌یابند.
بدین ترتیب سرمایه‌گذاران می‌توانند از این فرمول برای محاسبۀ سرمایۀ بازار یک ارز دیجیتال استفاده کنند. اما این معیار در بازار رمزارز محدودیت‌هایی دارد؛ زیرا برای مثال بیشتر موجودی بیتکوین در بازار در خواب است و از آن استفاده نمی‌شود؛ زیرا یا موقتاً رها شده یا در کیف‌پول‌هایی است که دسترسی به آن‌ها ممکن نیست.
برای مثال در سال 2014 جان رتکلیف (John Ratcliff)، مهندس شرکت “NVIDIA” تخمین زد که 30 درصد از بیت کوین این شرکت برای بیش از یک سال خوابانده شده است. با این حال، این کوین‌ها نیز به هنگام تخمین ارزش بازار به حساب آورده می‌شوند، هرچند در موقعیتی نیستند که دسترسی به آن‌ها میسر باشد.
- چگونگی محاسبه
نقد سوم معطوف به چگونگی محاسبۀ سرمایۀ کل بازار آلت‌کوین‌هاست. زیرا اولاً بسیاری از آلت‌کوین‌ها طی سال‌های گذشته از میان رفته‌اند، یعنی تیم پشتیبان‌شان هیچ گاه یک محصول یا توکن دیجیتال عرضه نکرده است.
دوماً بسیاری از آلت‌کوین‌ها ساختار و ماهیت متفاوتی از بیت کوین دارند، و همین موجب شده که در برابر آن شاخص دیگری با عنوان دامیننس بیت کوین واقعی (The Real Bitcoin Dominance) ابداع شود.
در سایت دامیننس بیت کوین واقعی آمده است: دامیننس بیت کوین واقعی سهم بازار بیت کوین را میان کوین‌های مبتنی بر مکانیزم اثبات کار (POW) محاسبه می‌کند؛ به عبارتی کوین‌های مبتنی بر مکانیزم اثبات سهام (POS)، پروژه‌های عرضۀ اولیۀ کوین یا “ICO”ها، استیبل‌کوین‌ها در این فرمول نمی‌گنجند.
شاید بپرسید علت ابداع این شاخص جایگزین چیست و چرا در آن کوین‌های مبتنی بر مکانیزم اثبات سهام، “ICO”ها و همچنین استیبل‌کوین‌ها محاسبه نمی‌شوند:
- دامیننس بیت کوین واقعی تنها کوین‌های مبتنی بر اثبات کار را محاسبه می‌کند؛ زیرا اثبات کار تنها الگویی است که توانسته شبکه را غیرمتمرکز نگاه دارد. غیرمتمرکز بودن عامل مهمی است؛ زیرا اگر به آن دست یافته نشود، بانک‌داری کنونی که سیستمی متمرکز است، تحول و بهبود نمی‌یابد.
- دامیننس بیت کوین “ICO”ها را محاسبه نمی‌کند؛ زیرا آن‌ها به دست یک نهاد متمرکز کنترل شوند، در نتیجه نمی‌توانند در برابر سیستم ارز فیات بانک مرکزی و چاپ پول پیشرفتی را موجب شوند.
- دامیننس بیت کوین استیبل کوین‌ها را محاسبه نمی‌کند؛ زیرا آن‌ها استفادۀ بسیار خاصی دارند و در نقش مبدل میان ارز فیات و رمزارز عمل می‌کنند، و صرفا تداوم پول فیاتی هستند که تحت کنترل دولت است.
شاخص دامیننس بیت کوین واقعی تنها رمزارزهایی را در فرمول خود محاسبه می‌کند که روزی آلترناتیوی برای پول باشند؛ یعنی بر خلاف سیستم متمرکز پول، یک سیستم غیرمتمرکز را عرضه کنند. استیبل‌کوین‌ها چنین قابلیتی را ندارند. زیرا ارزش‌شان متکی بر دلار است.
به بیان ساده می‌توان گفت که شاخص دامیننس بیتکوین واقعی به مسئله عدم‌تمرکزگرایی توجه دارد و تلاش دارد بیتکوین را تنها در برابر آلت‌کوین‌هایی قرار دهد که در ویژگی غیرمتمرکز بودن با بیتکوین وجه اشتراک دارند. هم‌اکنون اتریوم در محاسبات دامیننس بیت کوین می‌گنجد، اما در صورتی که مکانیزم اثبات سهام را فعال کند، احتمالا از فرمول دامیننس بیت کوین واقعی حذف خواهد شد.
با این توضیحات باید در نظر داشته باشیم که شاخص دامیننس بیتکوین برای تحلیل به تنهایی کافی نیست. البته که تریدرهای حرفه‌ای می‌دانند در کنار این شاخص، باید فرمول‌ها و موارد زیاد دیگر را هم در نظر بگیرند.
منابع:
نویسنده: ترانه دادمانی
