هاردفورک چیست؟ مهم‌ترین هاردفورک‌های بیت کوین و اتریوم
هاردفورک چیست؟ در تاریخ پر فراز و نشیب ارزهای دیجیتال، هرازگاهی راه‌حل‌هایی به میدان می‌آیند تا به بازار کریپتوکارنسی کمک کنند، هرچه بیش‌تر کاربرد پیدا کنند و مورد استفاده قرار بگیرند. یکی از راه‌حل‌هایی که متخصصان این حوزه برای برخی از مشکلات پیدا کردند؛ «فورک» (Fork) بوده است. فورک به معنی انشعاب است؛ انشعابی که برای استفاده بهتر و بهبود یک رمزارز صورت می‌گیرد.
در این مطلب می‌خواهیم با مفهومِ فورک و یکی از شاخه‌های آن یعنی هاردفورک (HardFork) با شما صحبت کنیم. اگر به این مفهوم علاقمندید، تا انتها همراه ما باشید تا به سوالاتی همچون هاردفورک چیست؟ و مهم‌ترین هاردفورک‌های بیت کوین و اتریوم کدام‌اند پاسخ داده شود.
فورک چیست؟
فورک اتفاقی در زمینه بلاکچین است که در طی آن زنجیره با ایجاد تغییراتی در پروتکل‌های آن، کپی می‌شود. اگر نارضایتی‌ای در زمینه شرایط موجود یا پروتکل‌ها (به مجموعه‌ای از قوانین که فعالیت‌های بلاکچین برمبنای آن انجام می‌شوند «پروتکل» گفته می‌شود) در بستر بلاکچین اتفاق بیفتد، فورک اتفاق می‌افتد.
به عبارت دیگر فورک انشعابی است که از پروژه قبلی گرفته می‌شود. به این صورت که کد منبع پروژه گرفته می‌شود، تغییرات مدنظر در آن اعمال می‌شود، کد دوباره کپی می‌شود و فورک یا انشعاب جدیدی ایجاد می‌شود. در این صورت، بلاک چین به دو شاخه تقسیم می‌شود. این اتفاق ممکن است به دلیل تاریخچه تراکنش‌ها یا تغییراتی در قوانین پذیرش تراکنش‌ها اتفاق بیوفتد.
هر دوی این شاخه‌ها بدون داشتن تداخل با یکدیگر می‌توانند به راحتی کار کنند، اما امکان انتقال یک رمز ارز از یک شاخه به شاخه دیگر امکان‌پذیر نیست. مثلا روزانه تعداد افراد بیشتری از بیت کوین کش، فاصله می‌گیرند که علت این امر عدم وجود محبوبیت و اعتماد در میان کاربران آن است.
برای درک بهتر مفهوم فورک بهتر است مثالی ارائه دهیم: پروتکل‌های بیت کوین شامل قوانین و ویژگی‌های بلاک چین آن وجود دارد، مثلا زمان هر بلاک ده دقیقه است، ظرفیت هر بلاک 1 مگابایت است، سرعت هر تراکنش حداکثر 7 تراکنش در ثانیه است و …
حال اگر گروهی از برنامه‌نویسان به این نتیجه برسند که بهتر است ظرفیت هر بلاگ از یک مگابایت به 8 مگابایت ارتقا پیدا کند یا سرعت تراکنش آن به 20 تراکنش در ثانیه برسد، چه می‌شود؟
همان‌طور که می‌دانیم اطلاعات ثبت‌شده در بلاک چین قابل تغییر نیستند و بلاک چین باید با قوانین از ابتدا تعریف‌شده به فعالیت خود ادامه دهد. از طرفی یک نارضایتی و ناهماهنگی میان کاربران اتفاق افتاده است؛ بنابراین به یک راه حل نیاز است و آن راه حل «فورک» یا «انشعاب» است.
ایجاد فورک جدید ممکن است تنها به دلیل نارضایتی اتفاق نیوفتد؛ گاهی ممکن است فورک جدید برای حل مشکلی در بلاک چین نیز اتفاق بیوفتد.
نکته قابل توجهی که در این قسمت وجود دارد این است که «همه» ماینرها باید با پروتکل‌های جدید موافقت کنند، در غیر این صورت انشعاب جدید اتفاق نمی‌افتد.
انواع فورک
فورک‌ها به دو دسته سافت فورک (soft fork) و هارد فورک (Hard Fork) تقسیم می‌شوند، که در ادامه به هر دو می‌پردازیم.
- سافت فورک
سافت فورک یک آپدیت سازگار با گذشته (backward-compatible) است. این به این معناست که حتی اگر کاربران نرم‌افزارهای خود را آپدیت نیز نکرده باشند، می‌توانند در فرایند تایید تراکنش‌ها شرکت کنند.
برای پیاده‌سازی فورک تنها نیاز است که اکثریت کاربران نرم‌افزار خود را آپدیت کنند و همه کاربران، چه کسانی که نرم‌افزار را آپدیت کرده باشند و چه کسانی که این کار را نکرده باشند، می‌توانند بلاک‌های جدید را تشخیص دهند و فعالیت تمامی این افراد سازگار با شبکه است.
اما نکته قابل توجهی وجود دارد: اگر ماینری نرم‌افزار خود را آپدیت نکرده باشد و بخواهد بلاک جدیدی را ثبت کند، تراکنش او توسط شبکه رد می‌شود. بنابراین درست است که فعالیت افرادی که نرم‌افزار خود را آپدیت نکرده‌اند، فعالیت سازگار با شبکه دارند، اما با توجه به محدودیت‌هایی که توسط شبکه ایجاد می‌شود، به ناچار برای به‌روزرسانی اقدام می‌کنند.
- هاردفورک
هاردفورک دقیقا برخلاف سافت فورک عمل می‌کند، یعنی سازگار با گذشته نیست (Not backwards compatible).
در این به‌روزرسانی، «تمامی» کاربران موظف هستند نرم‌افزارهای خود را آپدیت کنند تا بتوانند در تایید تراکنش‌ها و اعتبارسنجی آن‌ها شرکت کنند. برخلاف هاردفورک که کاربرانی را که نرم‌افزار خود را آپدیت نکرده بودند، در شبکه نگه می‌داشت، هاردفورک این‌گونه کاربران را از شبکه خارج می‌کند و نمی‌توانند هیچ تراکنشی را تایید یا اعتبارسنجی کنند؛ به عبارت دیگر تمام کاربران شبکه باید تغییر جدید را تایید کنند.
این نوع از فورک یک انشعاب دائمی در شبکه ایجاد می‌کند و تازمانی که کاربری در انشعاب قبلی حضور داشته باشد، هر دو انشعاب به صورت جداگانه و همزمان وجود خواهند داشت.
هاردفورک زمانی اتفاق می‌افتد که نودهای ورژن جدید بلاکچین، پروتکل‌های قبلی را قبول نداشته باشند. اضافه کردن یک قانون جدید به کد، منجر به ایجاد هاردفورک می‌شود.
مقایسه هاردفورک و سافت فورک
اساس هاردفورک و سافت فورک یکسان هستند؛ به این معنا که با تغییر در کد بلاکچین در هنگام یک نسخه جدید، یک نسخه قدیمی در شبکه باقی می‌ماند.
زمان وقوع سافت فورک تنها یک بلاکچین معتبر در شبکه باقی می‌ماند، درحالی‌که به هنگام وقوع هاردفورک هر دو بلاکچین همزمان در شبکه وجود دارند، یعنی نرم‌افزار برای استفاده از قوانین جدید باید آپدیت شود.
برای مثال، برای تغییر یک ظرفیت یک بیتکوین از 1 مگابایت به 2 مگابایت، باید هاردفورک ایجاد کنیم، اما اگر بخواهیم ظرفیت آن را 500 کیلوبایت کاهش دهیم، ایجاد یک سافت فورک کافی است.
هر دوی این فورک‌ها شکاف ایجاد می‌کنند؛ هاردفورک دو زنجیره بلوکی و سافت فورک تها یک زنجیره بلوکی ایجاد می‌کنند.
همین موضوع موجب ایجاد مسائل امنیتی می‌شود. به دلیل همین موضوعات امنیتی تقریبا تمامی کاربران و توسعه‌دهندگان شبکه ترجیح می‌دهند، انشعاب ایجادشده به هارد فورک منجر شود.
تعمیرات اساسی در بلاکچین به قدرت محاسباتی بسیار زیادی نیاز دارد، اما امنیت به‌دست آمده از طریق هارد فورک منطقی‌تر از استفاده از سافت فورک به‌نظر می‌رسد.
تاثیر هارد فورک بر قیمت‌های ارزهای دیجیتال
معمولا فورک‌های بزرگ می‌توانند تغییراتی عظیمی در سرنوشت و آینده یک ارز دیجیتال ایجاد کنند. فورک‌ها اتفاقات معمولی در دنیای ارزهای دیجیتال هستند. معمولا به هنگام ایجاد یک فورک در ارزهای دیجیتال، قیمت ارز موردنظر سقوط می‌کند، اما اگر این تغییر در کدها و پروتکل‌ها منجر به بهبود و ارتقا شبکه شوند، فرصت مناسبی برای خرید ارز موردنظر ایجاد می‌کنند.
مهم‌ترین هاردفورک‌های بیتکوین و اتریوم
در حال حاضر بیش از صدها فورک وجود دارد، اما اکثر آن‌ها ناشناس هستند یا از بین رفته‌اند. بیتکوین و اتریوم دوتا از مهم‌ترین فورک‌‌هایی هستند که تا به امروز به وجود آمده‌اند.
- بیتکوین
“Bitcoin XT”: بیتکوین XT یکی از اولین هارد فورک‌های قابل توجه بیت کوین بود. این نرم افزار توسط مایک هرن “Mike Hearn” در اواخر سال 2014 راه اندازی شد تا ویژگی‌هایی را که او پیشنهاد داده بود، داشته باشد. در حالی‌که نسخه قبلی بیتکوین حداکثر هفت تراکنش در ثانیه را پوشش می‌داد، بیت کوین XT 24 تراکنش در ثانیه را هدف قرار داد. برای رسیدن به این هدف، پیشنهاد افزایش اندازه بلوک از یک مگابایت به هشت مگابایت داده شد.Bitcoin XT در ابتدا با بیش از 1000 نود در اواخر تابستان 2015 نرم افزار خود را اجرا و موفقیت کسب کرد. با این‌حال فقط چند ماه بعد، این پروژه توجه کاربران را از دست داد و اساسا توسط کاربران آن رها شد. Bitcoin XT درحال حاضر در دسترس نیست و وب‌سایت اصلی آن اکنون از بین رفته است.
Bitcoin Classic: هنگامی که Bitcoin XT منسوخ شد، برخی از کاربران همچنان خواستار افزایش ظرفیت بلاک‌ها بودند. در پاسخ به این نیاز، گروهی از توسعه دهندگان Bitcoin Classic را در اوایل سال 2016 راه‌اندازی کردند. برخلاف XT که تمایل داشت، اندازه بلوک را به هشت مگابایت افزایش دهد، بیتکوین کلاسیک قصد داشت آن را فقط به دو مگابایت افزایش دهد.
مانند Bitcoin XT ، Bitcoin Classic نیز با حدود 2000 نود، برای چندین ماه در طول سال 2016 مورد توجه اولیه کاربران قرار گرفت. این پروژه امروز نیز وجود دارد و برخی از توسعه‌دهندگان به شدت از Bitcoin Classic پشتیبانی می‌کنند. با این وجود به نظر می‌رسد جامعه ارزهای دیجیتال بزرگ‌تر به گزینه‌های دیگر روی آورده‌اند.
Bitcoin Unlimited :Bitcoin Unlimited از زمان انتشار در اوایل سال 2016 تاکنون، به عنوان چیزی شبیه به یک معما باقی مانده است. توسعه‌دهندگان این پروژه کدی را منتشر کردند اما مشخص نکردند که چه نوعی از فورک برای این کد موردنیاز است. Bitcoin Unlimited با اختیار دادن به ماینرها برای تصمیم‌گیری درباره سایز بلاک، درحالی‌که نودها و ماینرها سایزهای انتخابی خود را تا 16 مگابایت محدود کرده بودند، خود را متمایز کرد. علی‌رغم برخی از توجه‌های طولانی مدت، بیتکوین نامحدود تا حد زیادی موفق به کسب مقبولیت نشده است.
Segregated Witness: پیتر وولی “Pieter Wuille”، توسعه‌دهنده “Bitcoin Core”، ایده تفکیک‌شده (SegWit) را در اواخر سال 2015 ارائه داد. به زبان ساده، SegWit قصد دارد اندازه هر معامله بیت کوین را کاهش دهد، در نتیجه اجازه می‌دهد تا معاملات بیشتری به یک‌باره انجام شود. SegWit از نظر فنی یک سافت‌فورک بود.
Bitcoin Cash: در پاسخ به SegWit ، برخی از توسعه‌دهندگان و کاربران بیتکوین تصمیم گرفتند که برای جلوگیری از به‌روزرسانی پروتکل ایجادشده، یک هارد فورک جدید را شروع کنند. بیت کوین کش نتیجه این هاردفورک بود. در آگوست 2017، وقتی کیف پول‌های Bitcoin Cash معاملات و بلاک‌های بیتکوین را رد کردند، از بلاکچین اصلی جدا شد.
بیت کوین کش همچنان موفق‌ترین هارد فورک از رمزارز اولیه است. از ژوئن 2021، یازدهمین ارز دیجیتال محبوب از نظر سقف بازار است که بخشی از آن به دلیل حمایت بسیاری از چهره‌های برجسته در جامعه ارزهای رمزنگاری‌شده و بسیاری از مبادلاتِ رایج، است.
Bitcoin Gold :Bitcoin Gold یک هارد فورک بود که اندکی پس از بیت کوین کش، در اکتبر 2017 ایجاد شد. هدف سازندگان این هارد فورک بازگرداندن قابلیت استخراج با واحدهای پردازش گرافیکی اساسی (GPU) بود، زیرا احساس می‌کردند ماینینگ از نظر تجهیزات و سخت‌افزارهای مورد نیاز بیش از حد تخصصی شده است. یکی از ویژگی‌های منحصر به‌فرد Bitcoin Gold قابلیت «پیش استخراجی» بود، فرایندی که در طی آن تیم توسعه‌دهنده نزدیک به 100.000 سکه، پس از ایجاد این هارد فورک، استخراج کردند. بسیاری از این کوین‌ها در «وقف» ویژه‌ای قرار گرفتند و توسعه‌دهندگان نشان دادند که این موقوفه برای رشد و تأمین مالی اکوسیستم بیت کوین گلد استفاده خواهد شد. همچنین بخشی از این کوین‌ها به عنوان پرداختی برای توسعه‌دهندگان نیز در نظر گرفته می‌شوند.
به طور کلی، Bitcoin Gold به بسیاری از اصول اساسی بیت کوین پایبند است. با این حال، از نظر الگوریتم اثبات کار (PoW) متفاوت است.
SegWit2x: هنگامی‌که SegWit در آگوست 2017 اجرا شد، توسعه‌دهندگان نسخه دومی برای به روزرسانی این نرم‌افزار ارائه کردند. این افزونه، به نام ”SegWit2x”، باعث ایجاد یک هارد فورک با ظرفیت دو مگابایت شد. قرار بود SegWit2x به عنوان یک هارد فورک در نوامبر 2017 اجرا شود. با این حال، تعدادی از شرکت‌ها و افراد جامعه بیت کوین که در ابتدا از پروتکل SegWit پشتیبانی می‌کردند، تصمیم گرفتند که از نسخه دوم خارج شوند. تا حدی، واکنش شدید در برابر SegWit2x شامل انتخاب «حفاظت از پخش» بود. این می‌تواند تأثیر عمده‌ای در انواع معاملات که فورک جدید را پذیرفته است، داشته باشد.
در تاریخ 8 نوامبر 2017، تیم پشتیبان SegWit2x اعلام کرد که هارد فورک برنامه‌ریزی شده آن‌ها به دلیل اختلافات بین طرفداران پروژه قبلی لغو شده است.
- اتریوم
Ethereum Classic: داستان Ethereum Classic با “DAO” شروع شد. یکی از برجسته‌ترین پروژه‌های اتریوم ، DAO که مخفف «سازمان مستقل توزیع شده» است، 150 میلیون دلار اتر در خلال ازدحام عمومی جمع کرد. در اصل DAO به گونه‌ای طراحی شد که به عنوان شکلی از صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر غیرمتمرکز فعالیت کند. سرمایه‌گذاران، اتر را برای دریافت حق رأی به DAO می‌فرستادند، پس از آن کسانی که سرمایه‌گذاری کرده بودند، به طور دموکراتیک تصمیم می‌گرفتند که کدام پروژه‌ها DAO باید آن وجوه را پخش کند. سرانجام، DAO نتوانست چشم‌انداز خود را کامل کند. پروژه هک شد و میلیون‌ها اتر از بین رفتند.
در پی این حمله، جامعه اتریوم به پیشنهادی بحث‌برانگیز رای دادند که کد پایه اتریوم را برای بازیابی وجوه از دست رفته و بازپرداخت سرمایه‌گذاران، تغییر می‌داد. اکثریت به این پیشنهاد رأی مثبت دادند که به نوبه خود یک هارد فورک و دو بلاکچین جداگانه ایجاد کرد.
در حالی‌که اتریوم ، اقدام به معرفی تغییر و بازپرداخت سرمایه‌گذاران کرد، یک تیم اصلی از توسعه‌دهندگان باقی ماندند تا از بلاکچین اصلی اتریوم پشتیبانی کنند. این پلتفرم که امروزه با نام “Ethereum Classic” (ETC) شناخته می‌شود، از یک جامعه فعال توسعه و تجارت برخوردار است و از پیشرفت‌های جدید متمایز از بلاکچین اصلی Ethereum (ETH) پشتیبانی می‌کند.
Expanse :Expanse (EXP) که خود را به‌عنوان دومین هارد فورک اتریوم معرفی می‌کند، یک پایگاه اطلاعات رمزگذاری شده غیرمتمرکز، برنامه و بستر قرارداد براساس پایگاه کد اتریوم است.
Expanse به‌جای ورود به عنوان یک “ICO”، به عنوان یک هارد فورک اتریوم وارد شد. وظیفه Expanse این است که برنامه‌هایی را با استفاده از DAO اختصاصی خود، در طرحی با بودجه اختصاص دهد که به دارندگان، شرکا و سرمایه‌گذاران آن پاداش دهد. اصولا، Expanse برای سازمان‌دهی، مدیریت و اداره از طریق یک سازمان غیرمتمرکز، با هدف توزیع عادلانه، کنترل دموکراتیک و مدیریت جامعه طراحی شده است. “Expanse’s DAO” پروژه‌های توسعه جدید را قادر می‌سازد تا براساس نظر جمعی، به عنوان یادآوری هدف برای DAO شکست خورده اتریوم ، نامزد شوند، به آن‌ها رأی داده شود و به اجرا درآیند. باطن Expanse براساس سرویس‌گیرنده “Ethereum Go client” است و به همین ترتیب از طریق کارت‌های “GPU” قابل استخراج است.
Quorum :Quorum که خود را به عنوان «نسخه متشکل از برنامه» اتریوم معرفی می‌کند، یک پلتفرم بلاکچین مجاز است که برای پردازش با سرعت و کارایی بالا در معاملات خصوصی، طراحی شده است. کمی واضح‌تر، Quorum، یک «فورک خصوصی از اتریوم» است؛ زیرا پایگاه کد پروژه در ابتدا روی پلتفرم دیجیتال منبع باز دوم بود. در حال حاضر Quorum در یک ابتکار منبع باز توسط “JPMorgan Chase” یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های سرمایه‌گذاری در جهان در حال توسعه است. Quorum برای تسهیل عملکردهای بخش خصوصی و دولتی، به ویژه در محدوده مشتقات و پرداخت‌ها، طراحی شده است. برخلاف اتریوم، Quorum به‌طور خاص عمومی نیست. این پلتفرم برای محافظت از حریم خصوصی طرف‌هایی که ترجیح می دهند هویت خود و نه جزئیات معاملات خود را، برای عموم افشا نکنند، از مدارک «دانش صفر» استفاده می‌کند.
Quorum که برای تبدیل شدن به «استاندارد وال استریت» طراحی شده بود، برای پاک‌سازی، تسویه حساب و پرداخت‌های مرزی استفاده می‌شد و به شرکت‌کنندگان، هم حریم خصوصی و هم کارآیی یک بستر مبتنی بر بلاکچین را، ارائه می‌کرد.
شایعات حاکی از آن است که JPMorgan Chase ممکن است Quorum را به تنهایی به جای یک طرح توسعه، به یک شرکت “gestalt” منتقل کند.
منابع:
نویسنده: مهشید ربیعی
