اتریوم (ethereum) چیست و هرآنچه نیاز دارید درباره آن بدانید
نامِ اتریوم رو هرکسی که با دنیای رمزارزها اندکی آشنا باشد شنیده است. این نامِ آشنا بیش‌تر حولِ محور رمزارز این شبکه یعنی اتر (ETH) می‌چرخد، اما مفهموم اتریوم بسیار گسترده از بازار مالی آن است. برای فهم کامل اتریوم (Ethereum)، اینکه چه‌کاری انجام میدهد و چگونه میتواند به طور بالقوه بر جامعه ما تأثیر بگذارد، باید درباره ویژگیهای اصلی آن و تفاوت آنها با رویکردهای استاندارد بدانیم. پس پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را تا انتها بخوانید و اتریوم، رمزارز دوم بازار ارزهای دیجیتال را، به خوبی بشناسید.
خالق اتریوم کیست؟
ویتالیک بوترین در اواخر سال 2013 ایده خود را در یک وایتپیپر (White paper) شرح داد و آن را برای تعدادی از دوستان خود ارسال کرد. او از همان ابتدا منتظر نظرات نظرات انتقادی مردم و طرح ایرادهای مهم درباره مفهوم ارائه شده از سوی آنها بود اما این اتفاق هرگز رخ نداد.
این پروژه در ژانویه سال 2014 رسما به عموم اعلام و معرفی شد و اعضای اصلی مرکزی آن را نیز ویتالیک بوترین، میهای آلیسی، آنتونی دییوریو، چارلز هاسکینسان،جو لوبین و گوین وود تشکیل میداند.
اتریوم یک سیستم غیرمتمرکز است
اتریوم یک «سیستم غیرمتمرکز» است؛ این یعنی توسط هیچ نهاد مدیریتی واحدی کنترل نمی شود. اغلب سرویسهای آنلاین، کسب‌وکارها و شرکت‌ها بر روی یک سیستم مدیریتی متمرکز بنا نهاده شدهاند. این رویکرد سالهاست که مورد استفاده قرار گرفته و با آنکه تاریخ بارها نقصهای آن را ثابت کرده، اما همچنان زمانی‌که طرفین به یکدیگر اعتماد ندارند انجام چنین کاری ضروری است.
رویکرد متمرکز به معنای آن است که تمام امور تحت اختیار یک نهاد واحد قرار دارند که خود این موضوع نشان از یک نقطه ضعف بزرگ نیز دارد و باعث میشود برنامهها و سرورهای آنلاین که از این سیستم استفاده میکنند، به‌شدت در برابر حملات هکرها آسیب‌پذیر باشند.
به‌علاوه بسیاری از شبکههای اجتماعی یا دیگرسرورهای آنلاین مقدار مشخصی از اطلاعات شخصی کاربران را طلب میکنند که همه‌و‌همه روی سرورهای آنان ذخیره میشود. از این نقطه به بعد خود شرکت، کارمندان و هکرها میتوانند به آسانی این اطلاعات را به سرقت ببرند.
اتریوم، که یک سیستم غیرمتمرکز است، کاملا خودکار بوده و توسط هیچ شخصی کنترل نمیشود و بالطبع نقطه ضعف مرکزی ندارد چرا که توسط هزاران کامپیوتر داوطلب در سراسر دنیا اجرا شده و هیچ‌وقت «آفلاین» نمیشود.
علاوه‌بر این، اطلاعات شخصی کاربران در کامپیوتر خودشان ذخیره شده و محتواهایی نظیر ویدئو، اپلیکیشنها و… کاملا در اختیار سازندگان قرار دارند. آنها مجبور نیستند خود را با قوانین سرویسهای میزبانی نظیرِ «اپ‌استور» و «یوتیوب» هماهنگ کنند.
آیا اتریوم شبیه‌به بیت کوین است؟
با این‌وجود که بیتکوین و اتریوم مدام با هم مقایسه میشوند، اما دو پروژه کاملا مجزا با اهداف مختلف هستند.
اتریوم و بیتکوین ممکن است از جهت رمزارز بودن شباهتهایی به یکدیگر داشته باشند اما در واقعیت دو پروژه مجزا با اهداف مختلف میباشند. در حالی‌که بیتکوین تاکنون خود را نسبتاً پایدار و موفق‌ترین رمزارز تثبیت کرده، Ethereum یک پلتفرم چند منظوره است که ارز دیجیتال Ether تنها بخشی از برنامه های قرارداد هوشمند آن محسوب میشود.
بیت کوین اولین رمزارز و سیستم انتقال پول میباشد که بر روی تکنولوژیای به نام بلاکچین ساخته شده است. اتریوم از تکنولوژی بیتکوین استفاده کرده و ظرفیتهای خود را گسترش داده است. اتریوم یک شبکه کامل است که مرورگر اینترنت، زبان کدنویسی و سیستم پرداختی مختص به خود را داراست. به علاوه تمام اینها، کاربران را قادر میسازد روی بلاکچین اتریوم اپلیکیشنهای غیرمتمرکز بسازند.
به طور خلاصه اتریوم یک پلتفرم نرمافزار توزیع شده بر بستر بلاکچین، منبع باز و عمومی است که امکان ساخت و استقرار اپلیکیشنهای غیرمتمرکز را برای توسعهدهندگان فراهم میکند.
همانطور که در بالا اشاره کردیم، اتریوم یک سیستم غیرمتمرکز است؛ یعنی از رویکرد همتا به همتا (P2P) استفاده میکند. هرگونه تعاملی در این سیستم میان دو طرف صورت میگیرد و هیچ نهاد نظارتیای در میان نیست.
قراردادهای هوشمند در اتریوم
سیستم اتریوم به طور کامل، توسط یک سیستم جهانی از به اصطلاح «نودها» (node) پشتیبانی میشود. نودها داوطلبانی هستند که کل بلاکچین اتریوم را روی دسکتاپ خود دانلود کرده، تمام قوانین آن را صادقانه اجرا میکنند و به ازای آن پاداش میگیرند.
این قوانین، توافقی هستند. همچنین دیگر جنبههای بزرگ شبکه، توسط «قراردادهای هوشمند» تعیین میشوند. این قراردادها برای انجام تراکنشهای درون شبکه طرفینی که الزاما اعتمادی به یکدیگر ندارند، طراحی شدهاند. شرایطی که هر دو طرف باید آن‌را محقق کنند، از پیش در قراردادها برنامهریزی شده است. تکمیل این شروط سبب انجام تراکنش یا دیگر فعالیتهای به‌خصوص میشود.
بسیاری از مردم معتقدند آینده از آن قراردادهای هوشمند است و این دست قراردادها در نهایت جایگزین تمام توافقهای قراردادی دیگر خواهند شد چرا که امنیت بیشتری نیست به قوانین رسمی داشته، هزینهها را کاهش میدهد و میان طرفین ایجاد اعتماد میکند.
علاوه بر تمام اینها، این سیستم برای کاربران خود ماشین مجازی اتریوم (EVM) نیز فراهم میکند که در واقع فضایی برای انجام قراردادهای هوشمند مبتنی بر اتریوم میباشد. این پلتفرم همچنین توکن رمزارزی نیز به نام “اتر (Ether)” را ارائه میدهد.
از اتریوم چه استفادههایی میتوان کرد؟
اولین و مهمترین استفاده این است که، اتریوم امکان ساخت و اجرای اپلیکیشنهای غیرمتمرکز را برای توسعهدهندگان فراهم میکند. علاوه‌براین، هر سرویس متمرکزی میتواند با استفاده از پلتفرم اتریوم غیرمتمرکز شود.
اپلیکیشنهای غیرمتمرکز پتانسیل آن را دارند که رابطه میان کمپانیها و مخاطبان‌شان را به طور کامل تغییر دهند. امروزه سرویسهای زیادی وجود دارند که برای ارائه خدمات سپردهگذاری و بستر خرید و فروش کالا هزینه کمیسیون خود را دریافت میکنند.
از طرفی بلاکچین اتریوم مشتریان را قادر میسازد منشاء کالایی که خریداری میکنند را پیدا کنند؛ همچنین به کارگیری قراردادهای هوشمند سرعت و امنیت معامله را بدون هیچ واسطهای برای هر دو طرف تضمین میکند.
بلاکچین اتریوم پتانسیل و ظرفیت آن را دارد که اصول مرکزی خود – اعتماد، شفافیت، امنیت، و کارآمدی – را برای هر سرویس، کسب و کار، یا صنعتی به ارمغان آورد.
مزیتهای اتریوم چیست؟
پلتفرم اتریوم از تمام ویژگیهای فناوری بلاکچین که در آن اجرا میشود بهره میبرد. این پلتفرم در برابر مداخلات هر شخص ثالثی مصون است؛ این یعنی تمام برنامههای غیرمتمرکز و DAO هایی که در این شبکه استقرار داده میوند به هیچ وجه تحت کنترل کسی نیستند.
همه شبکههای بلاکچین حول یک توافق جمعی تشکیل شدهاند. تمام نودهای درون سیستم بایستی با هرگونه تغییری درون آن موافقت کنند. این موضوع احتمال کلاهبرداری و فساد را از بین برده و سبب میشود مداخله در شبکه امکانپذیر نباشد.
این پلتفرم کاملا غیرمتمرکز است و هیچگونه خرابیای ندارد. از این روز تمام برنامهها همیشه آنلاین بوده و قطع نخواهند شد. بعلاوه، ماهیت عیرمتمرکز و امنیت رمزنگاری شده سبب میشود شبکه اتریوم در برابر حمله احتمالی هکرها و فعالیتهای کلاهبرداری محافظت شود.
معایب اتریوم چیست؟
با وجود آنکه قراردادهای هوشمند برای خالی‌کردن شبکه از هرگونه ایراد ایجاد شدهاند، اما میزان موفقیت آنها به مهارت افرادی که آن را کدنویسی میکنند بستگی دارد. انسان جایز الخظاست و هرگونه خطا در نوشتن کدها میتواند منجر به نفوذ در شبکه شود؛ در صورتی‌که این اتفاق بیافتد هیچ راه مستقیمی برای متوقف کردن هکر یا نفوذی که توسط چنین خطایی ایجاد شده وجود نخواهد داشت
تنها راه ممکن برای این کار رسیدن به توافق جمعی برای بازنویسی یک کد پایه میباشد. گرچه چنین کاری کاملا خلاف اصول بلاکچین است چرا که قرار است یک دفترکل تغییرناپذیر باشد.
مثالی در این‌باره بزنیم. “The DAO” که نام یک DAO (سازمان غیرمتمرکز مستقل) به‌خصوص است، و در سیام آوریل سال 2016 راهاندازی شده بود، مورد حمله قرار گرفت و 3.6 میلیون توکن اتر از آن به سرقت رفت. هکر از طریق یک «باگ تماس بازگشتی» به داخل کد نفوذ کرده بود و وجوه را به یک DAO کوچکتر که ساختاری مشابه “The DAO” داشت منتقل کرده بود
به سرقت رفتن مقدار قابل توجهی از این وجوه تنها پیامد حمله نبود، چرا که چنین اتفاقی در اصل اعتماد کاربران را به کل شبکه اتریوم زیر سوال برد و ارزش اتر از بالای 20 دلار به زیر 13 دلار رسید.
چه برنامههایی را میتوان در اتریوم توسعه داد؟
اتریوم پتانسیل آن را دارد که درِ دنیای برنامههای غیرمتمرکز را، حتی به روی کسانی‌که هیچگونه زمینه فنی ندارند نیز باز کند. در صورتی‌که چنین اتفاقی بیافتد میتواند جهشی انقلابی برای فناوری بلاکچین باشد که آن را به سوی پذیرش انبوه سوق خواهد داد. این شبکه در حال حاضر به آسانی از طریق مرورگر Mist خودش در دسترس است. این مرورگر رابطی کاربرپسند و کیف پولی دیجیتال برای ذخیره و معامله اتر را فراهم میآورد. از همه مهمتر آنکه کابران میتوانند قراردادهای هوشمند را نوشته، مدیریت کرده و به کار گیرند. شبکه اتریوم از طریق افزونه MetaMask برای مرورگرهای گوگل کروم (Google Chrome) و فایرفاکس (Firefox) نیز قابل دسترسی میباشد.
پلتفرم اتریوم پتانسیل آن را دارد که صدها صنعت نظیر بیمه، امورمالی، املاک و مستغلات، و … را که در حال حاضر وابسته به یک سیستم مدیریت متمرکزند، به طور گسترده مختل کند. این سکو در حال حاضر برای ساخت برنامههای غیرمتمرکز طیف گستردهای از صنایع و خدمات استفاده میشود. از جمله این برنامههای مهم میتوان به “Gnosis” و “EtherTweet” اشاره کرد.
چطور اتر بگیریم؟
برای به دست آوردن اتر دو راه اصلی وجود دارد: خریدن و استخراج (mine) کردن. رایجترین و شاید راحت‌ترین راه خرید اتر خرید آن از صرافیهاست. تنها کاری که باید بکنید این است که اطراف خود صرافیای را پیدا کنید که اتر معامله میکند، در آن حساب درست کنید، و با استفاده از حساب بانکی خود، انتقال وجه، و حتی در برخی موارد کارت بانکی، توکن اتر بخرید. این توکنها را بایستی در یک کیفپول ذخیره کنید؛ صرافیای که از آن خرید کردهاید، مرورگر “Mist” اتریوم یا دیگر سرویسهای مخصوص این کیفپولها را ارائه میدهند.
یکی دیگر از راههای خرید اتر از طریق معامله همتا به همتا (P2P) میباشد که مبلغ آن را با یک ارز توافقی مانند بیتکوین یا دیگر رمزارزها میپردازید. این کار هم به صورت آنلاین و هم حضوری امکانپذیر است.
استخاج توکنهای اتر از دیگر راههای دستیابی به آن میباشد. استخراج اتریوم با استفاده از الگوریتم اثبات کار (PoW) صورت میگیرد؛ این یعنی ماینرها از قدرت محاسباتی خود برای حل یک مسئله ریاضی پیچیده استفاده میکنند تا بلاکهای درون شبکه را “مهر و موم کرده” و تایید کنند. ماینرهایی که موفق شوند این کار را انجام دهند برای هر بلاکی که استخراج کنند پاداش میگیرند.
کجا اتر خریدوفروش کنیم؟
برا خرید اتر میتوانید به صرافیهایی نظیر Coinbase، Gemini، Cex.io، Bittrex، Coinmama، Kraken، GDAX، ShapeShift، Poloniex و Bitstamp مراجعه کنید.
آینده اتریوم روشن است؟
با آنکه اتریوم نیز مانند بیتکوین چندین سال است پا به عرصه ارزهای دیجیتال نهاده، اما زمان زیادی نیست که توجه عموم و رسانهها را به خود جلب کرده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند این تکنولوژی نه تنها کاملا شیوه کار اینترنت را مختل خواهد کرد، بلکه سبب تحول در خدمات و صنایعی که صدها سال عمر دارند نیز میشود.
ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، خالق اتریوم، در پیشبینیهای خود بسیار محتاط و میانهرو است. او اخیرا در گفتگویی اظهار داشت که قصد دارد اتریوم را به عنوان پلتفرم بلاکچین پیشرو حفظ کرده و در آینده نوین بر روی مسائل فنی و ارتقاء امنیت آن تمرکز آن کند.
به طور کلی نظر کارشناسان رمزارز نسبت به اتریوم مثبت است. با این حال علیرغم موفقیت خارقالعاده و ثبات نسبی بیتکوین و اتر و اهمیت غیرقابل انکار فناوریهایی که در پس آن وجود دارند بسیاری از کارشناسان مالی قدیمی همچنان پیشبینی میکنند این دو به زودی سقوط خواهند کرد.
نویسنده: زهرا خالقی
