استیکینگ (Staking) ارز دیجیتال چیست؟

استیکینگ شامل نگهداری (هولد) سرمایه در یک کیف پول رمزارز برای پشتیبانی از امنیت و عملیات یک شبکه بلاکچین است. به بیان سادهتر، استیکینگ قفلکردن رمزارزها به جهت دریافت پاداش تعریف میشود. اما بیایید درباره این مفهوم بیشتر توضیخ دهیم. با دیدکس همراه باشید.
شما در اغلب موارد میتوانید کوینهای خود را مستقیما از کیفپول کریپتوی خود، برا مثال تراست والت (Trust Wallet)، استیک کنید. از سوی دیگر بسیاری از صرافیها نیز به کاربران خود خدمات استیکینگ ارائه میدهند. به عنوان مثال امکان دریافت پاداش استیکینگ در صرافی بایننس (Binance Staking) بسیار ساده است؛ تنها کاری که باید بکنید این است که کوینهای خود را در این صرافی هولد کنید.
برای آنکه استیکینگ را بهتر متوجه شوید، در ابتدا باید بدانید نحوه کار الگوریتم اثبات سهام (PoS) به چه صورت است. PoS یک سازوکار اجماعی است که بلاکچین را قادر میسازد تا با صرفهجویی در مصرف انرژی و در عین حال حفظ درجهای از تمرکززدایی مناسب (حداقل از لحاظ تئوری) کار کند. در ادامه این مطلب به بررسی دقیقتر PoS و نحوه عمل استیکینگ خواهیم پرداخت.
الگوریتم اثبات سهام (PoS) چیست؟
اگر بدانید بیتکوین چگونه کار میکند، احتمالا با الگوریتم اثبات کار (PoW) نیز آشنا هستید. PoW مکانیزمیست که امکان جمعشدن معاملات در بلاکها را فراهم میکند، این بلاکها در کنار یکدیگر بلاکچین را تشکیل داده و میسازند. به بیان دقیقتر، رقابت ماینرها بر سر حل یک مسئله ریاضی پیچیده میباشد و اولین نفری که موفق به حل آن شود حق اضافه کردن بلاک بعدی به بلاکچین را از آن خود کرده است.
ثابت شده است که الگوریتم PoW مکانیزم بسیار محکمی برای تسهیل توافق جمعی به روشی غیرمتمرکز است. مشکل این است که این مکانیزم محاسبات قراردادی زیادی را در برمیگیرد. مسائلی که ماینرها برای حل آن به رقابت میپردازند هیچ هدفی غیر از حفظ امنیت شبکه ندارد. البته میتوان استدلال کرد که این دلیل به خودی خود حجم زیاد محاسبات را توجیه میکند. در این مورد ممکن است از خود بپرسید: آیا روشهای دیگری برای حفظ توافق جمعی غیرمتمرکز بدون هزینه محاسباتی وجود دارد؟
ایده اصلی در پس PoS آن است که شرکتکنندگان میتوانند کوینهای خود(استیک {سهام} خود) را قفل کرده و پروتکل در فواصل زمانی خاص به طور تصادفی از حق یکی از آنها برای اعتبار بخشیدن به بلاک بعدی استفاده میکند. احتمال انتخاب شدن در این بخش به طور معمول به مقدار کوینها بستگی دارد – هرچه تعداد کوینهای قفلشده بیشتر باشد، شانس شما نیز بیشتر است.
در این روش، آنچه شانس شرکتکنندگان برای ساخت بلاک را تعیین میکند، توانایی آنها در حل چالشهای هش نیست چرا که این مسئله بر عهده مکانیزم اثبات کار (PoW) قرار دارد. در عوض این شانس با تعداد کوینهای استیکشدهای که در اختیار شرکتکنندگان است مشخص میشود.
برخی از افراد ممکن است استدلال کنند که تولید بلاک از طریق استیکینگ درجه مقیاسپذیری بالاتری را برای بلاکچینها فرام میآورد. این یکی از دلایلیست که شبکه اتریوم قصد دارد در آپدیت جدید خود که اتریوم 2 (ETH 2.0) نام دارد از PoW به PoS جابهجا شود.
الگوریتم اثبات سهام توسط چه کسی خلق شد؟
اولین نشانههای اثبات سهام را شاید بتوان به پیپر (Peercoin) سانی کینگ (Sunny King ) و اسکات نادال (Scott Nadal) در سال 2012 نسبت داد. آنها در این وایت پیپر PoS را « طرح همتا به همتا رمزارز که از بیتکوین ساتوشی ناکاموتو مشتق شده است» شرح دادهاند.
شبکه Peercoin با مکانیزم ترکیبی PoW / PoS راهاندازی شد که در آن از PoW عمدتا برای تهیه منبع اولیه استفاده میشد؛ گرچه این مکانیزم برای پایداری طولانیمدت شبکه موردنیاز نبود و به تدریج از اهمیت آن کاسته شد. در حقیقت، بیشتر امنیت شبکه به PoS متکی بود.
نحوه کار استیکینگ به چه صورت است؟
همانطور که در بالا توضیح دادیم، بلاکچینهای اثبات کار (PoW) برای اضافهکردن بلاکهای جدید به بلاکچین به استخراج (ماینینگ) متکی هستند. در مقابل، زنجیرههای اثبات سهام (PoS) از طریق فرایند استیکینگ به تولید و اعتباربخشیدن بلاکها میپردازند. استیکینگ شامل اعتبارسنجهایی میباشد که کوینهای خود را در بلاکچین قفل میکنند و از این طریق ممکن است در فواصل زمانی خاص به طور تصادفی توسط پروتکل انتخاب شده و بلاک بسازند. معمولا شرکتکنندگانی که مقدار بیشتری کوین استیک میکنند شانس بیشتری برای اعتبارسنجی بلاک بعدی دارند.
این روش امکان تولید بلاک بدون اتکا به سختافزارهای تخصصی استخراج نظیر ASICها را فراهم میکند. درحالیکه برای استخراج با ASIC نیاز به مقدار قابلتوجهی سرمایهگذاری در این سختافزار دارد، در استیکینگ به سرمایهگذاری مستقیم در خود رمزارز نیاز دارید. بنابراین اعتبرسنجهای PoS به جای آنکه با فعالیتهای محاسباتی بر سر بلاک بعدی رقابت کنند، بر اساس تعداد کوینهایی که استیک میکنند، انتخاب میشوند. استیک (که معنای خود کلمه آن «سهام» است و به کوینهای هولد شده اطلاق میگردد)، همان چیزی است که اعتبارسنجها را تحریک میکند امنیت شبکه را حفظ کنند و در صورتی که موفق نشوند، کل سهمشان در خظر خواهد بود.
با آنکه هر بلاکچین اثبات سهام ارز استیک خاص خود را داراست، برخی شبکهها یک سیستم دو توکنه را اختیار میکنند که پاداشها در آن به توکن دوم پرداخت میشود.
استیکینگ در سطح کاربردی یعنی نگه داشتن سرمایه در یک کیفپول مناسب! این امکان در اصل همه را قادر میسازد تا در ازای دریافت پاداش، کارهای مختلف شبکه را انجام دهند. این کار ممکن است شامل اضافه کردن سرمایه به استخرهای استیک باشد.
پاداشهای استیکینگ چگونه محاسبه میشوند؟
پاسخ این سوال بسیار کوتاه است. هر شبکه بلاکچین ممکن استاز روش متفاوتی برای محاسبه پاداشهای استیک استفاده کند. برخی از شبکهها با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلفی نظیرتعداد کوینهای استیک شده توسط اعتبارسنج، مدت زمان استیکینگ، مجموع کوینهای استیک شده در شبکه و…، این محاسبه را بلاک به بلاک انجام میدهند. برخی دیگر نیز درصد مشخصی را به عنوان پاداش استیک در نظر میگیرند.
نویسنده: زهرا خالقی