مبلغ این تراکنش طی 72 ساعت آینده به حساب شما برمیگردد!
تراکنش با موفقیت انجام نشد!
به دلیل نقص فنی، سیستم بانکی درحال حاضر پاسخگو نمیباشد!
آیا دریافت این پیغامها، آنهم درست در مواقعی که نیاز دارید، سریع و راحت به حسابتان برای تراکنش دسترسی داشته باشید، شما را کلافه میکند؟ درست زمانی که شما نیاز دارید تراکنشی را بین خود و فرد مقابلتان انجام دهید، نقص این «شخص سوم» تمام معادلات را بههم میریزد؟ شاید یکی از دلایل خلق “DeFi” همین بوده است! حذف واسطه از میان معادلات یکی از اصلیترین مزایای دیفای است. دیفای مخفف اصطلاح “decentralized finance” یا «امور مالی غیرمتمرکز» است اما به دلیل ویژگی آن در حذف واسطه بسیاری آن را «امور مالی باز» مینامند.
اگر بخواهیم مفهوم دیفای را دقیقتر توضیح دهیم میتوانیم، اینطور بگوییم که دیفای سیستمی است که نرمافراز آن، طوری روی بلاکچین نوشته شده است که امکان معامله رودر رو یا با یک واسطه کاملا مبتنیبر نرمافزار را، برای خریداران، فروشندگان، وامدهندگان و وامگیرندگان فراهم میکند.
برای دستیابی به یک سیستم غیرمتمرکز از تکنولوژیها و پروتکلهای مختلفی استفاده میشود. برای مثال یک سیستم غیرمتمرکز متشکل از تکنولوژیهای منبع باز، بلاکچین و نرمافزارهای تخصصی است. در این میان، قراردادهای هوشمند هستند که بهصورت خودکار این توافقها را بین طرفین ممکن میکنند.
صرفنظر از این که چه تکنولوژی یا پلتفرمی در این زمینه استفاده میشود، هدف اصلی ایجاد دیفای، حذف «نفر سوم» در تراکنشهاست. این سیستم برمبنای اینترنت طراحی شده است؛ طوریکه هرکسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد میتواند از این تکنولوژی استفاده کند.
درست است که حجم کوین و توکنهای قراردادهای هوشمند پیوسته درحال افزایش است، با این حال دیفای یک تکنولوژی جدید است که زیرساختهای آن همچنان درحال ساخت هستند. نظارتها و قوانین مربوط به این تکنولوژی همچنان مبهم و بعضا ضعیف است. اما با تمام این تفاسیر انتظار میرود که این تکنولوژی در آینده نهچندان دور پیشرفتهتر خواهد شد.
تاریخچه دیفای
همه چیز با بیتکوین آغاز شد!
از بسیاری لحاظ بیتکوین اولین سیستم دیفای بود. بیتکوین به معنای واقعی کلمه به شما این امکان را میدهد که صاحب دارایی باشید و آن را به هرکجا در دنیا که بخواهید ارسال کنید. این کار با فراهمشدن راهی برای توافق تعداد زیادی از افراد که به یکدیگر اعتماد ندارند، در یک دفتر حساب بدون نیاز به واسطه معتمد، انجام میشود. با اینحال در سال 2017، میکر دائو (Maker Dao)، به عنوان پروتکلی بر بستر اتریوم معرفی شد که استفاده از دیفای را به طور کلی دچار تحولاتی کرد. این ویژگی به کاربران دسترسیهای بیشتری میداد، بهاینصورت که فقط امکان انتقال پول از نقطه A به B وجود ندارد، بلکه کاربران میتوانند از داراهای دیجیتال خود به عنوان وثیقه استفاده کنند، پس درنتیجه امکان وام گرفتن به این صورت ممکن شد. این روند در سال 2018 با یونیسواپ رشد بیشتری داشت.
دیفای چیست؟
DeFi یک اصطلاح جمعی برای محصولات و خدمات مالی است که برای هرکسی که به اینترنت متصل باشد، در دسترس است. با استفاده از DeFi، بازارها همیشه باز هستند و هیچ مقام متمرکزی وجود ندارد که بتواند جلوی پرداخت ها را بگیرد یا دسترسی شما به هر چیزی را رد کند. سرویسهایی که قبلاً کند و در معرض خطای انسانی بودند، اکنون با کدی اداره میشوند که هر کسی میتواند آنها را بازرسی و بررسی کند، بنابراین ایمنتر هستند
دیفای چگونه کار میکند؟
DeFi از ارزهای دیجیتال و قراردادهای هوشمند برای ارائه خدمات، بدون نیاز به واسطه، استفاده میکند. در دنیای مالی امروز، موسسات مالی به عنوان ضامن معاملات عمل میکنند. این قدرت فوق العادهای به این موسسات میدهد، چرا که پول شما از طریق آنها جریان مییابد. به علاوه میلیاردها نفر در سراسر جهان حتی نمیتوانند به یک حساب بانکی دسترسی پیدا کنند.
در DeFi، قرارداد هوشمند جایگزین موسسات مالی در تراکنش میشود. قرارداد هوشمند نوعی حساب اتریوم است که میتواند وجوه را در خود نگه دارد و براساس شرایط خاص، آنها را ارسال یا بازپرداخت کند. هیچکس نمیتواند آن قرارداد هوشمند را به صورت مستقیم تغییر دهد. این قراردادها همیشه طبق برنامه اجرا میشوند.
قراردادی که برای توزیع کمک هزینه یا «پول جیبی» (pocket money) طراحی شده است میتواند برای ارسال پول از حساب A به حساب B، مثلا در هر جمعه برنامهریزی شود و این کار فقط تا زمانی انجام میشود که حساب A اعتبار لازم را داشته باشد. هیچکس نمیتواند قرارداد را تغییر دهد و حساب C را به عنوان گیرنده برای سرقت وجوه اضافه کند. قراردادها همچنین برای بازرسی و حسابرسی همه، دردسترس هستند. این بدان معناست که قراردادهای بد اغلب به سرعت توسط جامعه شناسایی میشوند.
این نکته اینطور معنا میشود که در حال حاضر نیاز به اعتماد بیشتر اعضای فنی جامعه اتریوم است که میتوانند کد را بخوانند. جامعه مبتنی بر منبع آزاد، به کنترل توسعهدهندگان کمک میکند، اما این نیاز با گذشت زمان و آسان شدن خواندن قراردادهای هوشمند و توسعه روشهای دیگر برای اثبات قابلیت اطمینان کد، کاهش می یابد.
از دیفای چه استفادههایی میتوان کرد؟
یک گزینه غیرمتمرکز برای اکثر خدمات مالی وجود دارد. اما اتریوم همچنین فرصتهایی برای ایجاد محصولات مالی کاملاً جدید ایجاد میکند. این لیستی است که میتواند تا مدتها ادامه داشته باشد.
- ارسال پول به سراسر جهان
- جریان یافتن پول در سراسر جهان
- دسترسی به ارزهای پایدار دسترسی
- وام گرفتن با وثیقه
- قرض گرفتن بدون وثیقه
- شروع پسانداز رمزنگاری
- توکنهای معاملاتی
- رشد سبد سهام
- تأمین ایدههای خود
- خرید بیمه
- مدیریت سبد سهام
اجزای دیفای چیست؟
در سطح وسیع، اجزای اکوسیستم دیفای به سیستمهای مالی کنونی شباهت دارند، به این معنا که آنها به ارزهای وسیع و طیف گستردهای از موارد نیاز دارند. این اجزا به شکل استیبل کوینها، صرافیها و خدمات وامدهی رمزنگاری در میآیند.
قراردادهای هوشمند چارچوبی را برای عملکرد برنامههای DeFi فراهم میکنند زیرا در آنها شرایط و فعالیتهای لازم برای عملکرد این سرویسها، رمزگذاری شده است.
برای مثال، در یک قرارداد هوشمند تمام شرایط و پروتکلهای وامدهی بهصورت کاملا دقیق کد شده است. اگر یک یا چندتا از این شرایط محقق نشوند، وثیقه نقد میشود. تمام اینها توسط کدهای مشخصی انجام شدهاند، نه توسط افراد در بانکها و موسسات مالی مختلف.
همچنین این اجزا از سطوح مختلفی ایجاد شدهاند، که هرکدام وظیفه مشخصی دارند؛ مانند:
- سطح توافق
به سطح توافق (Settlement Layer) سطح صفر هم گفته میشود چرا که سایر لایههای دیفای برروی آن بنا میشوند. این سطح شامل بلاکچین عمومی و ارز یا ارزدیجیتال بومی آن است. تراکنشهایی که در این بلاکچین اتفاق میافتند طوری طراحی شدهاند که از این ارز استفاده کنند. این ارز ممکن است در بازارهای عمومی مبادله بشود یا نه.
این سطح همچنین میتواند نسخه توکنیزه شده داراییهای مختلف، مثل دلار آمریکا، یا توکنهایی که نشاندهنده داراییهای واقعی هستند، را داشته باشد.
2. سطح پروتکل
پروتکلهای نرمافزاری، استانداردها و قوانینی هستند که برای اداره وظایف و یا فعالیتها نوشته شدهاند. درست مانند موسسات در دنیای واقعی، این پروتکلها نیز مجموعهای از قوانین خاص هستند که تمام اعضای مجموعه ذکرشده، موظف به رعایت کردن آنها هستند.
پروتکلهای دیفای قابل تبادل هستند، به این معنا که آنها بهمنظور ایجاد یک خدمت یا یک برنامه، میتوانند بهصورت همزمان در نهادهای مختلف استفاده شوند. این سطح پروتکل است که امکان نقدینگی را در اکوسیستم دیفای ایجاد میکند.
یکی از مثالهای خوبی که برای پروتکل وجود دارد، یک پروتکل ترید در مشتقات اتریوم به نام “Synthetix” است. این پروتکل برای نمونههای مصنوعی داراییها در دنیای واقعی ایجاد شد.
3. سطح اپلیکیشن
همانطور که از نامش پیداست، در این سطح «برنامههای رو به مصرف» قرار دارند. این برنامهها پروتکلهای اساسی را در سرویسهای ساده «متمرکز بر مصرفکننده» جمع میکنند. بیشترین کاربردهای رایج در اکوسیستم رمزارزها، مانند مبادلات غیرمتمرکز رمزارزها و خدمات وام، در این لایه قرار دارند.
4. سطح تجمع
لایه تجمع متشکل از جمعکنندههایی (aggregators) است که برنامههای مختلف لایه قبلی را برای ارائه خدمات به سرمایهگذاران متصل میکنند. به عنوان مثال، این جمعکنندهها ممکن است انتقال یکپارچه پول بین ابزارهای مالی مختلف را، برای به حداکثر رساندن بازده انجام دهند. در یک تنظیم فیزیکی، چنین فعالیتهایی در زمینه مبادلات، مستلزم انجام کارهای اداری و هماهنگی قابل توجهی است. اما یک چارچوب مبتنی بر فناوری باید مسیرهای سرمایهگذاری را هموار کند و به معاملهگران اجازه دهد که بین سرویسهای مختلف به سرعت فعالیت کنند.
مقایسه سیستم سنتی با سیستم دیفای
در توضیح این مرحله بهتر است مشکلاتی که با نبود دیفای به وجود میآیند، بررسی کنیم:
- به برخی از افراد اجازه راهاندازی حساب بانکی یا استفاده از خدمات مالی داده نمیشود.
- عدم دسترسی به خدمات مالی، میتواند از اشتغال افراد جلوگیری کند.
- خدمات مالی میتواند مانع از پرداخت شما شود.
- هزینه پنهان خدمات مالی، اطلاعات شخصی شما است.
- دولتها و نهادهای متمرکز میتوانند بنابه میل خود، بازارها را تعطیل کنند.
- ساعتهای معاملاتی، اغلب محدود به ساعت کاری منطقه زمانی خاص است.
- انتقال پول به دلیل فرایندهای داخلی انسان، میتواند روزها طول بکشد.
- پرداخت حق بیمه برای خدمات مالی وجود دارد زیرا موسسات واسطهای به کاهش آنها نیاز دارند.
ویژگیهای دیفای
احتمالا تا به اینجای مطلب متوجه اهمیت دیفای شدهای، با اینحال دیفای ویژگیهای منحصر بهفردی دارد که ساختار آن را شکل میدهند. لیست زیر برخی از آن ویژگیهاست:
- شما صاحب پول خودتان هستید.
- شما کنترل میکنید که پولتان به کجا میرود و چگونه خرج میشود.
- تراکنش داراییها در کمتر از یک دقیقه انجام میشود.
- تراکنشها با نام مستعار انجام میشوند.
- دیفای برای همه است.
- بازار همیشه باز است.
- براساس شفافیت شکل گرفته است؛ هرکسی میتواند به دیتاهای محصول دسترسی داشته باشد.
ویژگیهای سیستمهای سنتی
- پول شما توسط کمپانیها نگهداری میشود.
- شما برای مدیریت پولتان مجبور هستید به کمپانیها اعتماد کنید.
- باتوجه به سیستمهای مورداستفاده، تراکنشها ممکن است چند روز طول بکشد.
- تراکنشها اقتصادی کاملا به هویت افراد وابسته است.
- شما برای استفاده از سیستمهای اقتصادی، باید درخواست پر کنید.
- بازار به دلیل استراحت کارمندان تعطیل میشود.
- موسسات مالی چراغ خاموش کار میکنند؛ شما هرگز نمیتوانید سابقه تراکنشها را ببینید.
مهمترین کوینهای دیفای در سال 2021
باتوجه به افزایش روزافزون محبوبیت دیفای، تعداد کوینهایی که به این لیست اضافه میشوند، هرروز بیشتر میشوند. درزمان نوشتن این مقاله، ارزش کل بازار صنعت دیفای 15 میلیارد دلار است. باتوجه به جوان و نوظهور بودن این صنعت، چنین رقمی بسیار بزرگ است.
ما در این قسمت لیستی از 10 تا از محبوبترین کوینهای دیفای را ارائه میکنیم:
- یونیسواپ (UniSwap)
یونیسواپ یک صرافی غیرمتمرکز و پیشرو است که درحال حاضر بر بازار دیفای تمرکز کامل دارد. این سیستم برای اطمینان از نقدینگی کافی برای نشانه های “ERC20” که در آن سایت معامله میشوند، از یک سیستم “Automated Market Maker (AMM)” استفاده میکند. پروتکل یونیسواپ این امکان را برای شما فراهم می کند تا بتوانید بر روی کلیدهای خصوصی خود کاملاً کنترل داشته باشید. این پروتکل همچنین با کیف پولهای خارجی ادغام شده و به شما امکان تجارت با هزینههای کم را میدهد. همچنین با بیش از 18 میلیارد دلار فروش در بازار، از نظر ارزشگذاری یکی از بهترین سکههای DeFi است.
2. چینلینک (ChainLink (LINK))
مسلماً چینلینک پرکاربردترین شبکه اوراکلی غیرمتمرکز است که در حال حاضر در بازار DeFi وجود دارد. این شبکه دادههای دنیای واقعی را به قراردادهای هوشمند موجود در بلاکچین منتقل میکند و بهعنوان پیوندی بین مقدار زیادی از اطلاعات در بین “DApps”های رمزنگاری، رفتوآمد میکند. این ارائهدهنده همچنین توکن LINK خود را منتشر کرده است که دارای چندین برنامه کاربردی در سیستم عامل است .به لطف محبوبیت روزافزون سیستم عاملهای غیرمتمرکز ، Chainlink از زمان راه اندازی در سال 2019 رشد چشمگیری را تجربه کرده است. این مرحله تا حدی پیشرفت کرده است که میتواند سایر اقدامات رمزنگاری را که برای اکوسیستم چینلینک با ارزش هستند، تأمین کند. ارزش بازار این توکن در بازار دیفای درحال حاضر بیشاز 14 میلیارد دلار است.
3. دای (DAI)
برای کسانی که به دنبال جلوگیری از نوسانات قیمت هستند، توکن DAI ممکن است مورد توجه باشد. این توکن DeFi بر روی بلاکچین اتریوم ساخته شده و ارزش آن به دلار آمریکا وابسته است. در واقع، DAI اولین دارایی رمزنگاری غیرمتمرکز و دارای وثیقه، در نوع خود است. این توکن توسط نرم افزار منبع آزاد “MakerDAO Protocol” توسعه یافته است که یکی از بهترین سیستمعاملهای DeFi برای استفاده از قراردادهای هوشمند برای ساخت برنامههای مختلف غیرمتمرکز است.
ارزش بازار این کوین درحال حاضر 4 میلیارد دلار است.
4. Ox (ZRX)
OX یک پروتکل DeFi است که به توسعهدهندگان اجازه میدهد صرافی های رمزنگاری غیرمتمرکز خود را بسازند. همچنین به عنوان یک راه حل غیرحضوری “DEX” که به کاربران این امکان را میدهد که به راحتی توکنهای “ERC20” را معامله کنند، عمل میکند. با این حال، تفاوت قابل توجه این است که تبادل OX همراه با پشتیبانی از رمزارزهای ERC20، داراییهای رمزنگاری “ERC-721” را نیز تسهیل میکند. به عبارت دیگر، این امر زمینه تجارت بدون مجوز طیف گستردهای از توکنهای دیجیتال را فراهم میکند. ارزش فعلی بازار این توکن درحال حاضر حدود 1.2 میلیارد دلار است.
5. میکر (MAKER (MKR))
میکر، کوین دیگری در سیستم DeFi است که در پروتکل “MakerDAO” ساخته شده است. درحالی که هدف دای ایجاد ثبات بود، هدف کوین میکر این است که به عنوان یک رمزارز سودمند خدمت کند. در حقیقت، از رمزارز “MKR DeFi” برای ثابت نگهداشتن ارزش دای تا 1 دلار استفاده میشود. برای دستیابی به این هدف، میتوان کوین میکر را ایجاد و تخریب کرد تا نوسانات قیمت موجود در بازارهای وسیع متعادل شود. ارزش بازار این کوین درحال حاضر حدود 3 میلیارد دلار است.
6. کامپوند (Compound)
کامپوند یکیدیگر از پلتفرمهای غیرمتمرکز و برجسته وامدهی و وامگیری است که به کاربران این امکان را میدهد تا سود داراییهای کریپتو خود را، در اختیار خود داشته باشند. این پلتفرم چندین استخر نقدینگی را برای این منظور طراحی کرده است. هنگامی که دارایی خود را در یکی از این استخرها واریز کردید، میتوانید در عوض “cTokens” تولید کنید. درحال حاضر ارزش بازار این کوین از 3 میلیارد دلار عبور کرده است.
7. آوی (AAVE)
Aave یک پلتفرم منبع باز DeFi است که به عنوان یک سرویس وامدهی رمزنگاری عمل میکند. پروتکل نقدینگی غیرحضوری آن به شما این امکان را میدهد تا سود و همچنین وام داراییهای رمزنگاری خود را دریافت کنید. این پلتفرم برای اولین بار در سال 2017 به بازار ارزهای دیجیتال معرفی شد. این سیستم در درجه اول به عنوان یک سیستم برای اتصال وامدهندگان و وامگیرندگان عمل میکرد. ارزش بازار این کوین درحال حاضر بیشاز 5 میلیارد دلار است.
8. سینتیکس Synthetix (SNX)
Synthetix یکی از سریعترین سیستم عاملهای DeFi در بازار امروز است. این سرویس به کاربران این امکان را میدهد تا بتوانند توکنها را در سیستم عامل، عوض کنند. با این حال، آنچه Synthetix را منحصر به فرد میکند این است که به کاربران اجازه میدهد داراییهای مصنوعی خود را که “Synths” نامیده میشوند، ضرب کنند. به عبارت ساده، Synths ابزارهای مالی هستند که ارزش یک دارایی اساسی را ردیابی میکنند. ارزش فعلی بازار این کوین درحال حاضر بیشاز 2 میلیارد دلار است.
9. یرن فایننس Yearn.finance (YFI)
Yearn.finance در اوایل سال 2020 با هدف ارائه بازده بالا برای ذخیره اتریوم، استیبل کوینها و سایر آلتکوینها راهاندازی شد. این پروتکل از طریق یکی از ویژگیهای خود به نام “Vaault” این امکان را برای شما فراهم میکند تا بتوانید هزینههای بالای معاملات اتریوم را کاهش دهید. درحال حاضر ارزش بازار این کوین حدود 1.5 میلیارد دلار است.
10. پنکیکسواپ PancakeSwap (CAKE)
PancakeSwap یک صرافی غیرمتمرکز است که به شما این امکان را میدهد تا توکنهای “BEP20” را در “Binance Smart Chain” جایگزین کنید، یک گزینه مناسب و ارزان برای اتریوم. این توکن نیزمشابه یونیسواپ، از یک سیستم “Automated Market Maker” برای تولید استخرهای نقدینگی استفاده میکند. PancakeSwap در سپتامبر 2020 توکن اصلی خود، کیک (CAKE) را راهاندازی کرد. درحال حاضر ارزش بازار این کوین حدود 5 میلیارد دلار است.
موقعیت فعلی دیفای
تکنولوژی دیفای در حال حاضر در مرحله ابتدایی خود قرار دارد. حجم پول قفل شده در دیفای تا تاریخ مارچ 2021، حدود 41 میلیارد دلار بود. اکوسیستم دیفای همچنان در معرض ضعفهای زیرساختی و حملههای هکری قرار دارد. کلاهبرداریهایی از نوع اینکه توسعهدهندگان با داراییهای سرمایهگذاران فرار کنند، در فاصلههای زمانی نهچندان طولانی اتفاق میافتد. اگرچه پروتکلهای کاملاً مستقیمی وجود دارند که میتوانند این خطر را به میزان قابل توجهی کاهش دهند.
ماهیت باز و نسبتاً توزیع شده اکوسیستم مالی غیرمتمرکز دیفای نیز ممکن است مقررات مالی موجود را با مشکل روبرو کند. قوانین فعلی بر اساس ایده حوزههای قضایی مالی جداگانه تدوین شدهاند که هرکدام مجموعه قوانین خاص خود را دارند. دامنه معاملات بدون مرز DeFi سوالات مهمی را برای این نوع مقررات ایجاد میکند. مثلا، چه کسی مقصر یک جرم مالی است که در آن سوی مرزها، در پروتکلها و برنامههای DeFi رخ داده است؟
قراردادهای هوشمند یکی دیگر از موارد قابل توجه در تنظیمات DeFi هستند. گذشته از موفقیت بیتکوین، DeFi بارزترین نمونه تز «کد= قانون» (code is law) است که در آن قانون مجموعهای از قواعد است که از طریق کد تغییرناپذیر نوشته و اجرا میشود.
الگوریتم قرارداد هوشمند با ساختارهای لازم و شرایط استفاده برای انجام معاملات بین دو طرف رمزگذاری شده است. با این وجود، سیستمهای نرمافزاری به دلیل عوامل بسیار متنوعی میتوانند از کار بیفتند. مثلا، اگر ورودی نادرست باعث خرابی سیستم شود، چه باید کرد؟ یا اگر یک کامپایلر (که مسئول تدوین و اجرای کد است) اشتباه کند، چه کسی مسئول این تغییرات است؟ این سوالات و بسیاری از سوالات دیگر باید قبل از تبدیل شدن DeFi به یک سیستم جریان اصلی مورد استفاده در تودهها، بررسی شود.
منابع:
نویسنده: مهشید ربیعی